بیان مسئله: آنچه امروزه از بازمانده‌های رَبع ‌ِرشیدی تبریز دیده می‌شود، ویرانه‌های ارگی است که در باروی جنوبی آن، بزرگ‌ترین برج ربع ‌رشیدی قرار دارد. آن را بازماندۀ یک رصدخانۀ ایلخانی و یا برج توپخانۀ شاه عباس صفوی معرفی کرده‌اند که گویا به هنگام نبرد با عثمانی در 1603م. آن را شتابان ساخته است؛ با این حال، مطالعات میدانی سازه و ساختار برج در کاربری آن به عنوان رصدخانه و یا برج توپخانه تردید و گما...

ایمنی و امنیت همواره از دغدغه های اساسی انسان در طول تاریخ محسوب می شده است. لذا آدمی همواره به دنبال یافتن شیوه هایی برای کاهش اثرات عوامل تهدیدکنندۀ ایمنی و امنیت خود بوده است. از آنجا که کشور ایران از قرون گذشته در مسیر حوادث تاریخی و در معرض انواع حمله ها و تهاجم های نظامی ملل مختلف و قبایل همسایه واقع شده بود، پدیدۀ «دفاع » در معماری و شهرسازی اثر زیادی داشته و آثار کالبدی آن قلعه ، حصار، ...

ایمنی و امنیت همواره از دغدغه های اساسی انسان در طول تاریخ محسوب می شده است. لذا آدمی همواره به دنبال یافتن شیوه هایی برای کاهش اثرات عوامل تهدیدکنندۀ ایمنی و امنیت خود بوده است. از آنجا که کشور ایران از قرون گذشته در مسیر حوادث تاریخی و در معرض انواع حمله ها و تهاجم های نظامی ملل مختلف و قبایل همسایه واقع شده بود، پدیدۀ «دفاع » در معماری و شهرسازی اثر زیادی داشته و آثار کالبدی آن قلعه ، حصار، ...

بیان مسئله: قلعۀ ایرج یکی از محوطه‌های دورة ساسانی ایران در دشت تهران است. این محوطه با باروی مربع-مستطیلی به ابعاد ۱۴۷۰×۱۳۰۰ متر محدود شده است. تا کنون در مطالعات میدانی هیچ‌گونه بقایای آثار گستردة معماری از فضای درون محوطه یافت نشده است. از این رو نوشتار حاضر در وهلۀ اول تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که «۱. ساکنان این محوطه، با قریب به ۱۹۰ هکتار وسعت، در کدام بخش از محوطه سکونت داشته‌اند؟»...

یکی از آثار تاریخی ولایت کرمانشاه (کرماشان*)، قلعۀ کهنۀ کرمانشاه است که در بخش مرکزی شهر کرمانشاه واقع شده و ظاهراً قدمت آن به دورۀ افشاریه می رسد. از این قلعه، نقشۀ تاریخی ارزشمندی در دورۀ قاجار کشیده شده که پلان این قلعۀ تاریخی در آن به خوبی ترسیم و منعکس شده است. پلان این اثر تاریخیِ نظامی قابل مقایسه با نمونه های دیگری از جمله قلعۀ خوی است. از سوی دیگر با توجه به موقعیت سوق الجیشی منطقه، قلعه...

قلاع متعددی ب هجامانده از دورههای مختلف تاریخی در شهرستان درهشهر از توابع استان ایلام موجود است. یکی از این بناها قلعۀ پوراشرف است که در راستای نیل به اهداف نظامی و سیاسی حکام محلی بنا نهاده شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعۀ باستان شناختی قلعۀ پوراشرف و تبیین نقش، جایگاه، و چرایی ساختآن در بستر سیاسی و نظامی شهرستان درهشهر در دورۀ قاجاریه است. سؤال پژوهش این است: کالبد اصلی بنای قلعۀ پوراشرف ...

قلاع متعددی ب هجامانده از دورههای مختلف تاریخی در شهرستان درهشهر از توابع استان ایلام موجود است. یکی از این بناها قلعۀ پوراشرف است که در راستای نیل به اهداف نظامی و سیاسی حکام محلی بنا نهاده شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعۀ باستان شناختی قلعۀ پوراشرف و تبیین نقش، جایگاه، و چرایی ساختآن در بستر سیاسی و نظامی شهرستان درهشهر در دورۀ قاجاریه است. سؤال پژوهش این است: کالبد اصلی بنای قلعۀ پوراشرف ...

یکی از آثار تاریخی ولایت کرمانشاه (کرماشان*)، قلعۀ کهنۀ کرمانشاه است که در بخش مرکزی شهر کرمانشاه واقع شده و ظاهراً قدمت آن به دورۀ افشاریه می رسد. از این قلعه، نقشۀ تاریخی ارزشمندی در دورۀ قاجار کشیده شده که پلان این قلعۀ تاریخی در آن به خوبی ترسیم و منعکس شده است. پلان این اثر تاریخیِ نظامی قابل مقایسه با نمونه های دیگری از جمله قلعۀ خوی است. از سوی دیگر با توجه به موقعیت سوق الجیشی منطقه، قلعه...

ماسبذان به عنوان بخشی از ایالت بزرگ جبال در غرب ایران، به واسطۀ داشتن شرایط مناسب اقلیمی و موقعیت استراتژیک جغرافیایی، از آغاز دورۀ اسلامی تا حملۀ مغول همواره مورد توجه خلفا، سلاطین، سرداران و بزرگان کشوری و لشکری بوده و در نتیجه، بخشی از رخدادهای مهم سیاسی- اجتماعی جهان اسلام در این گسترۀ جغرافیایی حادث شده است. با توجه به تغییر شرایطِ اقلیمی و جغرافیایی این منطقه، بسیاری از اماکن جغرافیاییِ قدی...

بازمانده های باستان شناختی فرهنگ شکار و یا منسوب به دستگرد در ایران باستان که تاکنون کاوش و معرفی شده اند را می توان به دو گروه اشکانی و ساسانی طبقه بندی کرد؛ و در این نوشتار، ایده اصلی نویسنده این است که معماری شکارگاه ها و ساخت دستگرد در ایران باستان، اصالتاً ساسانی است؛ و از دوران اشکانیان و هخامنشیان، هنوز شواهد روشن و تردیدناپذیری ندارد. هرچند شواهد باستان شناختی از رواج سنت شکار در میان طب...